خوشنویسی؛ نشانه‌ای برای به ماتم نشستن با مرکب دیده در عزای حسینی
تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۶۷۴۸
محرم برای مسلمانان شیعه اهمیت عمیقی دارد، زیرا یادآور شهادت امام حسین (ع)، نوه پیامبر اسلام است. خوشنویسی در این ماه نقشی محوری در بیان حزن و ذکر و ارادت به امام حسین (ع) و مصیبت کربلا دارد و در حقیقت خوشنویسی راهی برای شروع احساسی مراسم مذهبی در ماه الحرام است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، خط، شگفت‌ترین پدیده خلقت، زبان بی‌زبان افلاک و قصیده‌ای ناتمام تاریخ بشری ست که بر چشم می‌نشیند و از دل می‌گذرد و به شهود عارفانه‌ای هستی گواهی می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بهره یافتن از این‌همه نظم و جلال بی‌زوال، در خلق هنرهای تجسمی و آن‌هم در هنر خوشنویسی، از دیرباز، در معماری مذهبی سرزمین‌های اسلامی به‌ویژه ایران بوده است. پیش از آنکه بر کاغذ نوشته شود، بر پاره پوستِ دباغی‌شده نوشته شد، با سرآغازی از نام خدا، از همان‌دم که نخستین نامه را پیامبر اکرم (ص) به جهت دعوت از پادشاهان عالم نوشت تا دین مبین اسلام را بپذیرند.
ازآنجاکه قلم نستعلیق از ابداعات خاص ایرانیان بوده و در آن ذوق و سلیقه و لطف ایرانی کاملاً نمودار است و به قانون نقاشی ایرانی نزدیک است، بدین‌جهت ایرانیان از بهترین هنر خود برای اعتلای آئین و مذهب و بزرگداشت مراثی عاشوار یاری گرفته‌اند. این هنر که به‌سرعت راه به کمال گشود، از نمای مساجد به تکیه قدم نهاد و بر پارچه‌ها و بیرق‌ها پدیدار گشت. تابلوهای زیبایی که خط، گاهی بر بیرق‌ها می‌آفریند در یک نگاه عین نقاشی ست که با گل و رنگ درآمیخته و به جلوه درآمدهاست.
بعد از آنکه آرامش روی از آخرین پادشاه صفوی برتافت، بعد از بیداد افاغنه و استقرار حکومت نادرشاه افشار و سپس زندیه و پس‌ازآنکه وضعیت سیاسی در زمان قاجار سروسامانی گرفت، تکیه‌ها و دسته‌ها و تعزیه‌ها با همان شوکت پیشین، دوران فترت را پشت سر گذاشته، به یاد امام حسین (ع) و عزیزان کربلا به جلوه درآمدند. از این زمان است که خط زیبای نستعلیق بر بیرق‌های گلدوزی شده و علامت‌ها و کتل‌ها و پارچه‌های عزا نمودار گشت و از این زمان هنر خط، نشانه‌ای شد برای آنکه خوشنویسان در عزای حسینی با مرکب دیده به ماتم بنشینند. ازاین‌رو خبرگزاری ایمنا با سجاد رضایی، هنرمند خوشنویس اهل اصفهان که از سال ۱۳۸۰ خوشنویسی را در دو رشته خط شکسته و نستعلیق آغاز کرد و در سال ۱۳۹۱ مدرک فوق ممتاز خوشنویسی را از انجمن خوشنویسان ایران دریافت کرد، گفت‌وگویی را در رابطه بااهمیت خوشنویسی اسلامی در بیان ارادت به امام حسین (ع) در ماه محرم و صفر انجام داده است که در ذیل ازنظر می‌گذارنید.
ایمنا: نقش هنر خوشنویسی در ایام عزاداری اباعبدالله الحسین علیه‌السلام را توضیح دهید
رضایی: در تاریخ ایران ارتباط هنر خوشنویسی با ماه محرم سابقه طولانی دارد به‌طوری‌که بعد از واقعه کربلا هنری که همانند هنر تعزیه در کنار ایام عزاداری ماه محرم و صفر قرار دارد، هنر خوشنویسی به‌خصوص خط نستعلیق است. در کتیبه‌نگاری، اشعاری که در مدح ائمه اطهار برای ماه محرم استفاده می‌شود از هنر خوشنویسی بهره‌مند شده‌اند این در حالی است که مشهورترین کتیبه با شعر معروف محتشم کاشانی (بازین چه شورش است که در خلق عالم است) با خط نستعلیق، نوشته‌شده است و تا چند سال گذشته که از تکنولوژی چاپ در سطح امروزی بهره‌مند نبودیم، همه‌ی پارچه‌ها و پرچم‌ها با قلم و یا قلمو به‌صورت خوشنویسی، نوشته می‌شد و حتی خط و نوشته‌های پرچم‌ها، در ابتدا توسط هنرمند خوشنویس انجام می‌شد و بعد عملیات گلدوزی بر روی آن‌ها صورت می‌گرفت. به همین دلیل می‌توان گفت ارتباط تنگاتنگی بین ایام محرم و صفر و خوشنویسی وجود دارد چراکه در ابعاد مختلف در این ایام، از هنر خوشنویسی استفاده می‌شود.
ایمنا: خوشنویسی در حوزه عزاداری‌ها با خوشنویسی در سایر حوزه‌ها چه تفاوتی دارد؟
رضایی: زمانی که یک هنرمند، اثری را خلق می‌کند باید به آن حوزه اشراف و اعتقاد و مهم‌تر اینکه علاقه‌مند باشد. اگر یک هنرمند در عرصه امور مذهبی به خلق اثر می‌پردازد، باید صلاحیت حرفه‌ای داشته باشد. بدین معنا که هم ازلحاظ فنی و هنری داری قدرت لازم باشد و هم ازلحاظ ایمان، اعتقاد قلبی داشته باشد تا بتواند هنری فاخر خلق کند. در این راستا تابلوی معروف ظهر عاشورا اثر استاد فرشچیان می‌تواند بهترین نمونه باشد چراکه یک هنرمند، باعلاقه و اعتقاد قلبی و اوج تکنیک خود توانسته صحنه عاشورا را به زیباترین شکل ممکن ترسیم کند و بیننده، خود را در صحرای کربلا تجسم می‌کند.
ایمنا: به چه اندازه رشته خوشنویسی در حوزه عزاداری‌ها به‌خصوص در ایام محرم در دنیا شناخته‌شده است؟
رضایی: با ورود صنعت چاپ و تقویت و پیشرفت‌های هنر گرافیک، نقش هنر خوشنویسی در آثار مذهبی کمرنگ‌تر شده است اگرچه شاهد هستیم هنوز هم‌کاره‌ای ارزشمند و فاخری توسط هنرمندان برجسته خوشنویسی در این حوزه تولید می‌شود. به‌طور مثال ترکیب‌بند محتشم کاشانی است که توسط اساتید بزرگی چون «استاد غلامحسین امیرخانی» در خط نستعلیق و «استاد مجتبی ملک‌زاده» به خط شکسته‌نستعلیق نگاشته شده است. به دلیل آنکه برگزاری سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و واقعه عاشورا موردتوجه افرادی در سطح بین‌المللی است و حتی مخاطبینی از کشورهای خارجی برای دیدن این مراسم‌ها حاضر می‌شوند، بهتر است برای ترویج هنر خوشنویسی از آثار هنری و ارزشمند اساتید برجسته این هنر در خلق آثار مرتبط با محرم استفاده شود.
ایمنا: آثار خوشنویسی در عصر حاضر به چه اندازه با خلاقیت مواجه بوده است و هنرمندان این حوزه آیا با علاقه‌مندی که درگذشته فعالیت می‌کردند، هنوز هم فعال هستند؟
رضایی: در سال‌های اخیر استفاده از تایپوگرافی بیشتر از هنرخوشنویسی مورد اقبال قرارگرفته است، البته با پیشرفت تکنولوژی، انتظار می‌رود در هربخش شاهد تغییراتی باشیم. این در حالی است که شاید با تغییر ذائقه مخاطب امروز، طرح‌های گرافیکی جدید ارتباط بیشتری با مخاطب برقرار می‌کند.
واقعیت این است که از سویی پیشرفت‌های تکنولوژی در عرصه چاپ و از سوی دیگر رغبت نداشتن نسل امروز به هنر خوشنویسی موجب شده این هنر اصیل ایرانی کم‌کم به فراموشی سپرده شود. چراکه هنرجوی خوشنویسی باید قریب به پنج سال از عمر خود را صرف فراگیری هنر خوشنویسی کند تا بتواند اثری قابل‌تأمل خلق کند و صدالبته برای رسیدن به خطی که ماندگار باشد و ارزش هنری داشته باشد باید عمر خود را در این مسیر صرف کند اما با همه این تلاش‌ها، آینده روشنی برای فعالیت خود و بازار کارش وجود ندارد و همین موضوع موجب می‌شود که نسل جوان رغبت کمتری به سمت فراگیری هنر خوشنویسی داشته باشند.
ایمنا: برای حفظ وزنده نگه‌داشتن این هنر چه راهکاری وجود دارد؟
رضایی: ما میراث دار هنری هستیم که میرعلی تبریزی در قرن هشتم ایجاد کرد و بزرگانی چون سلطانعلی مشهدی و نیرعلی هروی بر استحکام آن افزودند و میرعماد در دوران صفوی و در زمان شاه‌عباس آن را به اوج زیبایی رسانید و در دوران قاجار شاید هنرنمایی اساتیدی چون کلهر و میرزا غلامرضا بر آن صحه گذاشت.
هنر خوشنویسی به‌صورت عام و به‌صورت خاص خط نستعلیق که در طول زمان، مسیر تکامل خود را گذرانده و امروز به‌عنوان میراث در اختیار ما قرارگرفته، بر ما فرض است که این گنجینه عظیم را به نسل‌های بعد منتقل نمائیم و همین امر رسالت ما را دوصد چندان می‌کند.
وجود نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های خوشنویسی می‌تواند به فعالیت بیشتر هنرمندان کمک کند. همچنین برگزاری نمایشگاه‌ها در خارج از مرزهای این مرز پرگهر نیز می‌تواند به اقتصاد این هنر کمک شایانی نماید. درصورتی‌که موفق نشویم این هنر اصیل ایرانی را به آیندگان منتقل کنیم در آینده‌ای نزدیک شاهد آن خواهیم بود که چراغ خوشنویسی بی‌فروغ می‌شود.
کد خبر 676369منبع: ایمنا
کلیدواژه: خوشنویسی گفت وگو با هنرمندان گفت و گو با هنرمندان هنر خوشنویسی خوشنویسی اسلامی خوشنویسی ایرانی نمایشگاه خوشنویسی خوشنویسان انجمن خوشنویسان ایران خوشنویسان ایرانی هنرمند خوشنویس انجمن خوشنویسان اصفهان نمایشگاه آثار خوشنویسی روز ملی خوشنویسی سجاد رضايي خوشنویسی محرم نستعلیق نمایشگاه خط شکسته نستعلیق نمایشگاه خط نستعلیق شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق هنر خوشنویسی خط نستعلیق امام حسین ماه محرم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۶۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
غلامحسین امیرخانی به پرسش‌های خوشنویسی پاسخ می‌دهد
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی نگارخانه ترانه باران، فرهنگسرای نیاوران میزبان بیش از ۲۰۰ اثر از هنرمندان هنرهای قرآنی است که در نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» شرکت کرده‌اند. این نمایشگاه در راستای رویکرد پژوهشی، میزبان پنل ها و نشست های تخصصی با حضور اساتید، دانشجویان و هنرجویان خواهد بود.
در این راستا جلسه پرسش و پاسخ پیرامون مباحث تخصصی در خط نستعلیق، دوشنبه ۱۷ اردیبهشت ساعت ۱۶ الی ۱۸ با حضور غلامحسین امیرخانی ساعت ۱۶ الی ۱۸ در فرهنگسرای نیاوران برگزار خواهد شد.
نمایشگاه «روایت باران» توسط نگارخانه «ترانه باران» به عنوان نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی- اسلامی و با همکاری صندوق اعتباری هنر در فرهنگسرای نیاوران و با هدف توسعه و ترویج فرهنگ و هنر ایرانی و اسلامی با محوریت قرآنی و همچنین رشد و توسعه اقتصاد هنرهای ایرانی و اسلامی و حمایت از هنرمندان فعال در عرصه آثار قرآنی برگزار شده است.
نمایشگاه «روایت باران» تا پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ دایر است و علاقه مندان می‌توانند همه روزه از ساعت ۱۰ تا ۱۹ و روزهای تعطیل از ساعت ۱۴ تا ۱۹ از این نمایشگاه دیدن کنند.
روز شنبه ۱۵ اردیبهشت نمایشگاه «روایت باران» و مجموعه گالری های فرهنگسرای نیاوران به مناسبت شهادت امام جعفر صادق (ع) تعطیل است.
کد خبر 6093798
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند